بررسی اتفاقات و ریسک‌های بازار سرمایه در سال ۱۴۰۲ | رشد ۱۳ درصدی بورس در ۹ ماهه امسال

به گزارش شهرآرانیوز، بازار سرمایه از ابتدای سال تا این لحظه فراز و نشیب‌های بسیاری را پشت سر گذرانده است. از اواخر بهمن ماه سال گذشته که بورس روند صعودی خود را آغاز کرد، این روند که نسبتا شدید نیز بود تا ۱۲ اردیبهشت ماه ادامه یافت تا جایی که شاخص اصلی بورس رکورد جدیدی را ثبت کرد و تا ارتفاع ۲ میلیون و ۵۱۸ هزار واحدی صعود کرد و رشد ۲۸ درصدی از ابتدای سال تا این تاریخ را بدست آورد.

اما پس از آن با تعیین دستوری نرخ خوراک پتروشیمی‌ها بازار وارد فاز منفی شد و تا آخر مرداد ماه به این روند ادامه داد و شاخص در ۳۱ مرداد ماه تا سطح ۱ میلیون و ۹۳۸ هزار واحد افت کرد.

پس از آن بازار تا این لحظه عوامل تاثیرگذار متعددی را به خود دید و در در شرایطی نسبتا متعادل قرار گرفت. در این زمینه با دو کارشناس بازار سرمایه گفتگو کرده ایم.

سه اتفاق اساسی در اقتصاد با اثر منفی بر بورس

سعید مشکات، کارشناس بازار سرمایه یکی از مهم‌ترین اتفاقات تاثیرگذار بر بازار سرمایه در سال جاری را انتخاب سیاست انقباضی به منظور کنترل تورم از سوی بانک مرکزی دانست و به خبرنگار شهرآرانیوز گفت: این سیاست انقباضی با سه رکن اساسی سرکوب نرخ ارز نیمایی و بازار آزاد، رشد نرخ بهره و ایجاد رکود در پیش گرفته شد.

وی افزود: وقتی نرخ نرخ ارز سرکوب می‌شود طبیعتا روی فروش و سودآوری شرکت‌ها نیز تاثیر منفی می‌گذارد. در واقع دولت با این سیاست شرکت‌ها را مجبور به فروش محصولات خود با قیمت پایین‌تر می‌کند.

در ادامه حتما بخوانید روشن شدن چراغ قرمز بورس در آخرین روز پاییز | گزارش وضعیت بازار سرمایه (۲۹ آذر ۱۴۰۲)

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: از طرف دیگر رشد نرخ بهره، P/E بازار بورس را پایین می‌آورد و این موضوع منجر به کاهش قیمت سهام می‌شود. به عبارتی هر چه نرخ P/R اوراق افزایش یابد از طرف دیگر شاهد افت نرخ P/E در بورس خواهیم بود.

وی بیان کرد: به وجود آمدن شرایط رکود در بازار‌ها به خصوص بازار سهام نیز این چشم انداز را برای سرمایه گذاران ایجاد کرد که فروش شرکت‌ها کاهش پیدا می‌کند. مجموع این سه مورد باعث شد تا تاثیرات منفی روی متغیر‌های بنیادی و همچنین روی قیمت گذاری سهام گذاشته شود.

مشکات به حواشی قیمت گذاری دستوری در حوزه فولاد و پتروشیمی در سال جاری نیز اشاره کرد و گفت: دولت با دخالت مستقیم در اقتصاد قصد کنترل قیمت‌ها را دارد که به خیال خود این کار را برای کنترل تورم انجام می‌دهد.

وی بیان کرد: تضمین‌هایی هم به بازار داده شد که دولت در قیمت گذاری محصولات دخالت نخواهد کرد هر چند باز هم مداخلاتی از سوی دولت انجام می‌گیرد.

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به رشد محدود نرخ ارز نیمایی، تاکید کرد: رشد محدود نرخ ارز نیمایی در یک ماه اخیر تاثیر مثبت خود را بر بازار سهام گذاشت.

وی با اشاره به متوقف شدن رشد نرخ بهره گفت: گزارش برخی از شرکت‌ها نشان‌دهنده کاهش فروش آن‌ها بود و خوشبختانه مابقی شرکت‌ها اوضاع به نسبت مناسب تری داشتند.

مشکات با اشاره به پخش شایعاتی در مورد تعطیلی بورس کالا و اثر منفی آن بر بازار سهام، اظهار کرد: امسال همچنین شایعاتی مبنی بر تعطیل شدن بورس کالا منتشر شد که با برطرف شدن این شایعات فشار از بازار بورس نیز برداشته شد.

ایجاد جو امنیت روانی بر بورس

وی تصریح کرد: برطرف شدن تمامی این ریسک‌های گفته شده باعث شد یک امنیت روانی بر بازار حاکم شود که مانع افت بیشتر قیمت سهام شده است.

این کارشناس بورس به اخبار مربوط به تجدید ارزیابی دارایی شرکت‌ها در یک ماه اخیر نیز اشاره‌ای کرد و گفت: بروزرسانی دارایی شرکت‌ها تاثیر مثبت کوتاه مدتی بر بازار داشت و جلوی افت بیشتر قیمت‌ها بر روی تابلو را گرفت. شرکت‌های دارای چشم انداز نیز رشد محدودی از این منظر پیدا کردند.

در ادامه حتما بخوانید شاخص کل قله ۶ ماهه را فتح کرد | گزارش وضعیت بازار سرمایه (۲۸ آذر ۱۴۰۲)

پیش بینی بورس تا پایان سال

وی به پیش بینی بازار سرمایه در ماه‌های باقی مانده تا پایان سال پرداخت و خاطرنشان کرد: در حال حاضر لایحه بودجه را در مجلس داریم که کسری بودجه سال آینده نسبتا سنگین پیش بینی شده است.

مشکات با اشاره به اینکه یک احتمال وجود دارد که دولت بخشی از کسری بودجه خود را با دست اندازی به سود شرکت‌های بزرگ، برطرف کند، گفت: دولت این کار را با تعیین نرخ خوراک و تعیین نرخ فروش محصولات صنایع انجام خواهد داد که بخشی از منابع مالی دولت را تامین خواهد کرد.

وی با اشاره به افزایش یک درصد مالیات بر ارزش افزوده روی تمامی کالاها، ادامه داد: این مهم نیز می‌تواند منابعی را برای دولت ایجاد کند. این موارد چالش‌هایی ست که بازار سرمایه با آن در ماه‌های آینده درگیر خواهد بود.

دولت نرخ ارز را افزایش می‌دهد

کارشناس بورس با بیان اینکه یکی از مواردی که می‌تواند برای بازار حساسیت برانگیز باشد نرخ ارز است، افزود: با توجه به کسری بودجه، دولت برای تراز کردن بودجه خود نرخ ارز نیمایی و ارز دولتی (مرجع کالا‌های اساسی) را افزایش خواهد داد که افزایش نرخ ارز تاثیر مثبتی در نرخ فروش شرکت‌ها خواهد گذاشت.

وی با اشاره به اینکه در مساله قیمت گذاری انرژی اگر دولت مداخله‌ای در قیمت گذاری‌ها انجام دهد، تاثیر منفی را بر بازار سهام خواهد گذاشت، خاطرنشان کرد: در حال حاضر بازار بسیاری از ریسک‌ها را پیشخور کرده است و به نظر می‌رسد بازار سهام تا پایان سال مقداری رشد خواهد دید. این رشد با بررسی بودجه در مجلس و اخبار مربوط به آن همزمان خواهد شد.

مشکات تاکید کرد: تا بهمن ماه که تکلیف بودجه کاملا مشخص نشود، بازار از این موضوع تاثیر خواهد پذیرفت.

وی تصریح کرد: تا پایان سال روند کلی بازار را مثبت ارزیابی می‌کنم با این پیش فرض که خبر منفی از سمت بودجه و از سوی مجلس به بازار مخابره نشود.

مشکات در پاسخ به این پرسش که با در پیش بودن انتخابات مجلس، این انتخابات تاثیری بر بورس خواهد گذاشت یا خیر، گفت: انتخابات مجلس نمی‌تواند تاثیری بر بازار داشته باشد چرا که مجلس بیشتر نقش نمایشی پیدا کرده است. اما انتخابات ریاست جمهوری در صورتی که تغییری در سیاست‌ها داشته باشد می‌تواند اثرگذار بر بازار‌های مالی باشد.

در ادامه حتما بخوانید بورس در رؤیای صعود | گزارش وضعیت بازار سهام (۲۷ آذر ۱۴۰۲)

افت شدید حجم معاملات

بهروز شهدایی کارشناس بازار سرمایه نیز با اشاره به فرازونشیب‌های بورس در سال جاری به خبرنگار شهرآرانیوز گفت: نیمه اردیبهشت ماه ریزش سنگینی را در بازار شاهد بودیم به طوری که در یک روز شاهد ریزش ۴ درصدی بودیم و روز دوم این ریزش به ۹ درصد رسید. این وضعیت ریزشی شدید تا ۲۳ اردیبهشت ماه ادامه پیدا کرد. اما در این مدت بازار علت ریزش را نمی‌دانست و همه سهم‌ها یکی پس از دیگری دچار فشار فروش شدید شدند.

وی با اشاره به اینکه این شرایط بازار تاکنون ادامه پیدا کرده است، افزود: افت شدید حجم معاملات باعث شد تا بازار با گذشت ۷ ماه از آن روز‌ها همچنان روند نزولی یا بی‌تحرکی را دنبال کند.

این کارشناس بازار سرمایه تأکید کرد: در واقع افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها علت ریزش نبود بلکه بهانه‌ای برای ریزش شدن بازار سرمایه شد. وگرنه طبیعی است که بورس فقط از پتروشیمی‌ها تشکیل نشده و از همه صنایع و فعالیت‌ها، سهام در بورس داریم، اما همه سهم‌ها ریزشی شدند.

وی با اشاره به رشد‌ها و ریزش‌های شدید پی در پی از سال ۹۸ تاکنون در بازار سرمایه تصریح کرد: بورس ایران در هر یک از چالش‌های چند سال اخیر بخشی از اعتماد خود را از دست داده است.

سهامداران آماده فرار

شهدایی افزود: اکنون شرایط به گونه‌ای شده که سهام‌داران بورسی حتی در شرایط رشد نیز آماده فرار هستند تا به محض وقوع اولین نشانه‌های افت یا ریزش فرار را به قرار ترجیح دهند. در حالی که پیش از این بسیاری از فعالان و بازیگران بازار سرمایه سال‌ها روی یک سهم می‌ماندند و مدام به خرید و فروش سهام اقدام نمی‌کردند. بازاری که قرار بود مامنی برای سرمایه‌های سرگردان باشد اکنون میزان دافعه بیشتری نسبت به جاذبه پیدا کرده است.

وی با اشاره به تأثیر قیمت دلار بر بازار سرمایه نیز گفت: زمانی دلار از ۱۰ هزار تومانی به ۲۰ هزار تومان رسید و بازار بورس نیز در پی آن رشد کرد. پس از آن دلار دچار افت قیمت شد بورس هم ریزش کرد. اما چرا دلار ۳۰ هزار تومانی که به ۵۰ هزار تومان رسید، بازار بورس به همان نسبت رشد نکرد؟

شهدایی ادامه داد: در هر مقطعی یک موضوع و پارامتری می‌تواند بر بازار سرمایه تأثیر بگذارد که ممکن است مرتبه دیگر آن پارامتر برای بازار اهمیت خود را از دست داده یا کاهش پیدا کرده باشد.

فارغ از تاثیرات خوب موقتی که برخی اخبار بر بازار دارند، آنچه باعث می‌شود تا اثر این اخبار کوتاه مدت باشند نیز باید مورد واکاوی قرار گیرند. در حال‌حاضر لایحه بودجه‌۱۴۰۳ و مصوبات هیات‌دولت بر بازار سهام یکی از نکات مهمی است که سرمایه‌گذاران به آن توجه دارند؛ بنابراین تا از سمت آن سیگنال مورد قبول فعالان اقتصادی صادر نشود، به نظر می‌رسد روند کسل کننده بورس ادامه پیدا کند.